همه چیز در مورد پیوند کلیه

 

دسترسی سریع

کلیه به خوبی منطبق شده چیست؟ ♦	♦ انواع نارسایی کلیه
♦ در طول عمل پیوند کلیه چه اتفاقی می افتد؟	♦ پیوند کلیه چیست؟
♦ بعد از عمل	♦ چرا ممکن است نیاز به پیوند کلیه داشته باشم؟
♦ عوارض عمل	♦ علل شایع مرحله نهایی نارسایی کلیه
♦ داروی ضد رد چیست؟	♦ چه کسانی می توانند پیوند کلیه انجام دهند؟
♦ عوارض جانبی داروهای ضد رد	♦ اگر سن بیمار بالاتر باشد و یا مشکلات سلامتی دیگری داشته باشد چه اتفاقی می افتد؟
♦ علائم رد پیوند کلیه	♦ کلیه های اهدایی را از کجا دریافت کنیم؟
♦ چگونه می توان رد پیوند کلیه را شناسایی کرد؟	♦ دریافت کلیه از اهداکننده متوفی
♦ رد پیوند کلیه چگونه درمان می شود؟	♦ دریافت کلیه از اهداکننده زنده
♦ میزان موفقیت پیوند کلیه	♦ انواع اهدای کلیه زنده
♦ هزینه های پیوند کلیه	♦ چه کسی اهدا کننده زنده خوب در نظر گرفته می شود؟
♦ پیوند کلیه چقدر طول می کشد؟	♦ اهدا کننده زنده یا اهدا کننده فوت شده؟
♦ کنار آمدن با عمل پیوند کلیه	♦ زمان انتظار برای دریافت کلیه
♦ سخن پایانی	♦ قبل از عمل انتظار چه چیزی را می توانید داشته باشید؟

کلیه ها دو عضو بدن هستند که به اندازه یک مشت انسان بوده و در هر طرف ستون فقرات و در پشت اندام های شکمی قرار دارند. وظیفه اصلی آنها در بدن تصفیه خون از مواد زائد، مواد معدنی و مایعات و تخلیه آنها از سیستم بدن است. اگر کلیه ها قابلیت خود را از دست بدهند، مقادیر بیش از حد مواد زائد و مواد سمی در بدن انباشته می شود که می تواند منجر به فشار خون بالا و مرحله آخر بیماری کلیوی شود.

در سراسر جهان بیش از 2 میلیون نفر برای زنده ماندن دیالیز شده و یا پیوند کلیه می شوند. تخمین زده می شود که بیش از 15٪ از بزرگسالان در ایالات متحده به بیماری مزمن کلیوی مبتلا هستند، در حالیکه 90٪ از آنها از وجود آن اطلاعی ندارند.

 

انواع نارسایی کلیه

 

دو نوع نارسایی کلیه وجود دارد: نارسایی حاد کلیه (ARF) و نارسایی مزمن کلیه (CRF). 

نارسایی حاد کلیه (ARF): این بیماری زمانی اتفاق می افتد که کلیه فرد به طور ناگهانی طی چند ساعت یا در عرض 2 روز از کار می افتد. بسیاری از بیماران تا زمانی که به وضعیت پیشرفته بیماری نرسند علائم را درک نمی کنند. در این حالت خروجی ادرار بیمار کاهش یافته و علائمی مانند تب و فشار خون بالا ظاهر می شود. اگر درمان در اسرع وقت صورت گیرد معمولاً نارسایی حاد کلیه قابل درمان است.

نارسایی مزمن کلیه (CRF): بیماری مزمن کلیه آسیب طولانی مدت به کلیه ها است که با گذشت زمان بدتر می شود. اگر آسیب شدیدتر شود، بیمار به مرحله نهایی بیماری کلیوی می رسد و برای زنده ماندن نیاز به پیوند کلیه یا دیالیز دارد.

پیوند کلیه چیست؟

پیوند کلیه جراحی است که در آن کلیه اهدایی سالم که از یک اهداکننده مرده یا زنده گرفته شده است جایگزین کلیه ناکارآمد بیمار می شود. پیوند کلیه درمان نارسایی کلیه نیست، بلکه یک راه حل است. شما می بایست از کلیه پیوندی خود مراقبت کرده و به طور منظم به پزشک خود مراجعه کنید.

پیوند موفق کلیه اغلب درمان ارجح برای بیماران کلیوی است. کلیه پیوندی عمل فیلتر کردن مواد زائد بدن را بهتر از دیالیز انجام می دهد و مراقبت از کلیه زمان زیادی از بیمار نمی گیرد. با این حال، وضعیت جسمانی شما ممکن است به اندازه کافی برای جراحی پیوند کلیه مناسب نباشد، بنابراین باید نظر تیم پیوند کلیه خود را در این زمینه جویا شوید.

 

چرا ممکن است نیاز به پیوند کلیه داشته باشم؟

اگر مرحله نهایی نارسایی کلیه (ESRD)  یا بیماری مزمن کلیه (CKD) دارید، باید پیوند کلیه یا دیالیز انجام دهید. کلیه ها وظایف مهمی را در بدن انجام می دهند از جمله:

• حذف اوره و مواد زائد از خون با تبدیل آنها به ادرار
• متعادل سازی املاح، الکترولیت ها، مواد معدنی و سایر مواد خون
• تنظیم فشار خون
• تولید اریتروپویتین که به تشکیل گلبول های قرمز خون کمک می کند
• تنظیم تعادل اسید و باز برای خنثی نگه داشتن بدن
• ساختن هورمون هایی برای قوی نگه داشتن استخوان های شما

کلیه ها، مثانه و حالب بخشی از دستگاه ادراری هستند. کلیه ها با تولید ادرار مواد زائد را از بدن خارج می کنند. سپس ادرار به مثانه می رود و تا زمانی که بدن احساس کند مثانه پر شده است در آنجا باقی می ماند، و سپس از طریق مجرای ادرار تخلیه می شود. اگر کلیه سالمی برای انجام کار فیلتر کردن ندارید، خون شما سمی می شود مگر اینکه تحت دیالیز یا پیوند کلیه قرار بگیرید.

 

در مقایسه با دیالیز مادام العمر جراحی پیوند کلیه دارای مزایای زیادی است، از جمله:

• کیفیت زندگی بالاتر
• خطر مرگ کمتر
• هزینه درمان کمتر
• محدودیت های غذایی کمتر

 

پیوند کلیه پیشگیرانه، فرآیند دریافت پیوند کلیه قبل از نیاز به انجام دیالیز است. باید بدانید که برای برخی از افراد، انجام دیالیز بی خطرتر از پیوند کلیه است. برخی موارد وجود دارند که شما را واجد شرایط دریافت پیوند کلیه نمی‌کنند، از جمله:

• بیماری قلبی شدید
• سرطان فعال یا اخیراً درمان شده
• سن بالا
• بیماری های روانی کنترل نشده
• سوء مصرف الکل و مواد مخدر
• سایر عواملی که می تواند بر توانایی انجام عمل پیوند کلیه بصورت ایمن تأثیر بگذارد.
• عواملی که شما را از مصرف داروهای ضروری پس از پیوند باز می دارد.

علل شایع مرحله نهایی نارسایی کلیه

 

برخی شرایط ممکن است منجر به مرحیه نهایی نارسایی کلیه شود، از جمله:

• عفونت های مکرر ادراری
• دیابت
• فشار خون کنترل نشده
• بیماری کلیه پلیکیستیک
• گلومرولونفریت مزمن
• بیماری های سیستم ایمنی مانند لوپوس
• گلومرولونفریت یا التهاب واحدهای فیلتر کننده کلیه
• سندرم همولیتیک اورمیک
• انسدادها

افرادی که در مرحله نهایی بیماری کلیوی هستند باید مواد زائد را از طریق دیالیز یا پیوند کلیه از جریان خون خود خارج کنند.

 

چه کسانی می توانند پیوند کلیه انجام دهند؟

بیماران مرحله نهایی نارسایی کلیه یا بیماران کلیوی مزمن در تمام سنین از کودکان تا سالمندان می توانند دریافت کننده پیوند کلیه باشند. برای تحمل جراحی باید از شرایط بدنی خوبی برخوردار باشید. همچنین، نباید عفونت فعال یا سرطان داشته باشید. قبل از انجام پیوند کلیه داوطلبان تحت ارزیابی های جسمی و روحی قرار می گیرند تا قبل از عمل هیچ مشکلی نداشته باشند و در صورت وجود مشکل همه آنها باید قبل از پیوند درمان شوند.

 

اگر سن بیمار بالاتر باشد و یا مشکلات سلامتی دیگری داشته باشد چه اتفاقی می افتد؟

بیمارانی که در سنین بالاتر بوده و یا مشکلات سلامتی دیگری دارند به شرط اینکه ارزیابی دقیقی انجام داده باشند می توانند پیوند کلیه موفقیت آمیز داشته باشند. پزشک شما ممکن است برای کاهش خطرات پیوند درخواست برخی اقدامات بکند. به عنوان مثال، ممکن است از شما خواسته شود که سیگار را ترک کنید، وزن خود را کاهش دهید، و یا برای کنترل مشکلات سلامتی خود تحت درمان قرار بگیرید. اگر دیابت دارید، ممکن است همراه با پیوند کلیه واجد شرایط پیوند پانکراس نیز باشید.

کلیه های اهدایی را از کجا دریافت کنیم؟

رایج ترین نوع پیوند عضو پیوند کلیه است. دو منبع برای اخذ کلیه های اهدایی وجود دارد:

• پیوند کلیه از اهداکننده متوفی: این مدل شایع ترین نوع پیوند کلیه است. زمانی که فردی دچار مرگ مغزی می شود، اعضای بدن او را می توان به بیماران نیازمند اهدا کرد. بیماران کلیوی که در لیست انتظار هستند اغلب پس از حداقل چند ماه یا چند سال انتظار، کلیه دریافت می کنند.
• پیوند کلیه از اهداکننده زنده: ما با دو کلیه غالبا سالم به دنیا می آییم و می توانیم تنها با یکی از آنها زنده بمانیم. پیوند کلیه از اهداکننده زنده به این معناست که فردی آماده است یک کلیه را به بیمار نیازمند اهدا کند. اهداکنندگان زنده می توانند در میان اعضای خانواده، اقوام، دوستان یا حتی یک غریبه باشند. یک اهدا کننده زنده باید حداقل 18 سال سن داشته باشد و از نظر قانونی بالغ باشد.

 

دریافت کلیه از اهداکننده متوفی

کلیه اهدایی از شخص متوفی زمانی از فرد گرفته می شود که فرد اهداکننده اخیراً به دلیل مرگ مغزی و یا دلایل دیگری که بر کلیه ها تأثیری نداشته درگذشته است. لازم است فرد به دستگاه تنفس مصنوعی متصل باشد و پیش از این تمام اقدامات ضروری برای نجات جان فرد شکست خورده باشد، بنابراین اطمینان حاصل شده است که فرد به زندگی باز نخواهد گشت.

 

اهداکنندگان ممکن است قبل از مرگ کارت اهدای عضو امضا کرده باشند. نماینده قانونی شخص متوفی (معمولاً همسر، بستگان و یا دوست نزدیک) نیز می تواند در زمان مرگ متوفی، اجازه اهدای عضو بدهد. برای توصیف ویژگی‌های خاص کلیه‌های اهدایی از شخص متوفی، می‌توان آن را در دسته‌های مختلفی قرار داد.

کلیه اهدایی با معیارهای استاندارد (SCD): کلیه های اهدایی از اهداکنندگان زیر 50 سالی که به دلایل مختلفی مانند ضربه یا یک مشکل پزشکی مانند سکته مغزی دچار مرگ مغزی شده اند اخذ می شود.

کلیه اهدایی با معیارهای توسعه یافته (ECD): این گروه از اهداکنندگان یا بالای 60 سال سن داشته و یا افراد بالای 50 سال هستند که دارای حداقل دو مورد از شرایط زیر می باشند:

• سابقه فشار خون بالا
• مرگ بر اثر سکته مغزی
• داشتن سطح کراتینین برابر با 1.5 میلی گرم بر دسی لیتر و یا بالاتر

در ایالات متحده، حدود 15 تا 20 درصد از اشخاص اهداکننده، اهداکنندگان با معیارهای توسعه یافته هستند.

اهدا پس از مرگ قلبی (DCD): این نوع اهدا زمانی اتفاق می‌افتد که اهداکننده از آسیب مغزی شدید رنج می‌برد اما معیارهای رسمی مرگ مغزی را ندارد. با توجه به شرایط، خانواده تصمیم می گیرند که درمان را متوقف کرده و دستگاه تنفسی که بیمار را زنده نگه داشته کنار بگذارند. هنگامی که قلب از تپش باز می ایستد، پزشکان در اتاق عمل اعضایی را که برای اهدا در نظر گرفته بودند بازیابی می کنند.

اندام هایی که پس از مرگ قلبی برداشته شده اند، ممکن است پس از توقف ضربان قلب تا حدی کمبود اکسیژن را تجربه کرده باشند، بنابراین این کلیه های اهدایی اغلب به کندی شروع به کارکردن می کنند. اهداکنندگان پس از مرگ قلبی را بر اساس سن شخص اهداکننده، علت مرگ و سطح کراتینین می توان به گروه های SCD یا ECD طبقه بندی کرد.

پیوند کلیه مضاعف: زمانی که کلیه های اهدایی در شدیدترین حد معیارهای توسعه یافته قرار داشته باشند، پیوند هر دو کلیه به یک فرد گیرنده می تواند یک گزینه ارجح باشد.

اهداکنندگان دارای رفتار اجتماعی پرخطر: گاهی اهداکنندگان رفتارهای پرخطری در رابطه با بیماری‌های مقاربتی، مصرف مواد مخدر و غیره انجام داده‌اند. به همین دلیل، تمامی اهداکنندگان باید تحت آزمایش‌های مربوط به بیماری‌های قابل انتقال قرار گیرند. پس از گذراندن آزمایشات مربوطه، همه این ارگان ها برای پیوند مناسب هستند. با این وجود، نتیجه مطلوب برای این نوع پیوند می تواند 5 تا 10 درصد کمتر از نتیجه کلیه های اهدایی با معیارهای استاندارد باشد. در صورت پذیرش این نوع از کلیه اهدایی، زمان انتظار شما  برای دریافت کلیه کاهش پیدا خواهد کرد.

دریافت کلیه از اهداکننده زنده

پیوند کلیه از طریق اهدا کننده زنده روندی است که در آن کلیه از یک اهدا کننده زنده سالم برای جایگزینی کلیه از کار افتاده فرد گیرنده پیوند زده می شود. ما می توانیم تنها با یک کلیه سالم به زندگی خود ادامه دهیم. اهدا کننده زنده می تواند از میان اعضای خانواده، دوستان، اقوام، همسر و یا گاهی افراد غریبه باشد که به دلایل انسانی و یا در ازای دریافت پول این کار را انجام می دهند.

دریافت کلیه از اهداکننده زنده در مقایسه با دریافت کلیه از اهداکننده متوفی مزایای زیادی دارد، از جمله:

• در اهدای زنده، زمان انتظار قبل از دریافت کلیه کوتاهتر خواهد بود. متوسط ​​زمان انتظار برای یک کلیه اهدایی متوفی ممکن است حتی تا 8 سال طول بکشد.
• کلیه دریافتی از اهداکننده زنده اغلب بلافاصله پس از پیوند شروع به کار  می کند. یک کلیه اهدایی از شخص فوت شده ممکن است چند روز طول بکشد تا شروع به کار کند.
• کلیه های اهداکنندگان زنده در مقایسه با کلیه های اهداکنندگان متوفی مدت طولانی تری دوام می آورند.
• پیوند از اهداکننده زنده اغلب به گونه ای تنظیم شده که به اهداکننده و گیرنده اجازه می دهد زمانی را برای آماده سازی داشته باشند. اما در مورد کلیه های دریافتی از اهداکننده فوت شده، عمل پیوند باید به محض در دسترس بودن انجام شود.

برای اینکه کلیه شما دوام بیشتری داشته باشد، باید داروهای خود را هر روز طبق دستور مصرف کنید. به یاد داشته باشید که فراموشی و نادیده گرفتن زمان هایی که باید داروهای خود را مصرف کنید می تواند عواقب جدی بر کلیه جدید شما داشته باشد.

 

انواع اهدای کلیه زنده

یافتن یک اهدا کننده زنده سازگار که مایل به اهدای کلیه به شما باشد، زمان انتظار را تا حد زیادی کاهش می دهد. اهدا کننده زنده می تواند همسر، یکی از اعضای خانواده، یک دوست و یا یک فرد کاملا غریبه باشد که ممکن است به خاطر دلایل بشردوستانه یا منافع مالی تصمیم به اهدایکلیه بگیرد. دو نوع اهدای زنده ممکن است اتفاق بیفتد:

اهدای مستقیم: در این مدل، اهداکننده زنده مستقیماً فرد گیرنده را انتخاب می کند به این خاطر که او از  اعضای خانواده یا دوستان بوده و یا آنها تحت شرایط خاصی یکدیگر را می شناسند. بر این اساس فرد اهداکننده دقیقاً می‌داند چه کسی قرار است کلیه را دریافت کند.

اهدای غیرمستقیم: در برخی موارد، اهداکننده زنده نمی داند چه کسی قرار است دریافت کننده کلیه او باشد. کلیه اهدایی به اولین کسی که با آن مطابقت داشته باشد اهدا می شود. یافتن یک اهداکننده مشتاق که کلیه را به روشی غیر مستقیم اهدا کند اغلب کمتر از اهدای مستقیم است. با این حال، این روش می تواند به بیمارانی که خانواده یا خویشاوندی مایل به اهدای کلیه نداشته و یا گروه خونی سازگار با فرد گیرنده ندارند کمک کند.

تبادل کلیه (Paired kidney exchange): ممکن است یکی از دوستان یا اعضای خانواده شما علاقه مند باشد که یکی از کلیه های خود را به شما اهدا کند. علیرغم علاقه اهداکننده شما به کمک، بدن شما سازگاری خوبی با کلیه ندارد. در این شرایط می توانید از روش تبادل کلیه استفاده کنید که در آن اهداکننده شما کلیه خود را به فردی که سازگار است اهدا کرده و سپس اهداکننده شخص دیگر، کلیه خود را به شما می دهد. در این شرایط هر دو بیمار می توانند کلیه های سازگار دریافت کنند. اگر شما اهداکننده زنده دارید، می‌توانید از مرکز پیوند خود بخواهید تا برنامه‌های تبادل کلیه موجود را به شما معرفی کند.

 

چه کسی اهدا کننده زنده خوب در نظر گرفته می شود؟

به طور کلی خواهر و برادرهای بیولوژیکی بهترین اهداکنندگان زنده هستند و بیشترین شانس تطابق را دارند. با این حال با پیشرفت‌های اخیر در زمینه داروهایی که برای جلوگیری از رد پیوند استفاده می‌شوند هر کسی می‌تواند به عنوان اهداکننده در نظر گرفته شود، البته در صورتیکه خون‌های سازگار داشته باشند. افراد سالم بین 18 تا 60 سال اغلب می توانند کاندیدای مناسبی برای اهدا در نظر گرفته شوند. قبل از اهدا، همه داوطلبان به صورت فردی مورد ارزیابی قرار می گیرند تا از آمادگی جسمی و روحی آنها برای انجام این روند و اینکه این تصمیم را آزادانه و بدون اجبار گرفته باشند اطمینان حاصل شود.

 

اهدا کننده زنده یا اهدا کننده فوت شده؟

به نظر می رسد کلیه های هردو گروه اهداکنندگان زنده و متوفی به خوبی کار می کنند. با این حال، کلیه اهداکننده زنده ممکن است بیشتر دوام بیاورد و اغلب شانس بالایی در بلافاصله کار کردن پس از جراحی دارد. علاوه بر این، در صورت داشتن اهدا کننده زنده مناسب، می توانید در اسرع وقت جراحی پیوند را انجام دهید. شما باید در صورت تمایل به دریافت کلیه از اهداکننده متوفی، در لیست انتظار قرار بگیرید. فرآیند یافتن اهداکننده متوفی منطبق با شرایط شما می تواند سال ها طول بکشد. در حین انتظار، باید به طور منظم آزمایش خون بدهید تا اطمینان حاصل شود که در صورت یافتن کلیه، شما آمادگی دریافت آن را دارید. هنگامی که کلیه اهدایی پیدا شد، باید بلافاصله تحت عمل جراحی قرار بگیرید.

زمان انتظار برای دریافت کلیه

زمان انتظار دریافت کلیه بستگی به نوع پیوند کلیه ای دارد که انتخاب کرده اید. اگر اهداکننده زنده دارید، تنها باید زمان معقولی را برای آماده سازی روند جراحی صرف کنید. با این حال، اگر اهداکننده زنده مناسبی ندارید، باید منتظر بمانید تا اهداکننده متوفی مناسب در دسترس شود. تقاضا برای کلیه های اهدایی بسیار بیشتر از عرضه کلیه موجود است. زمان انتظار برای کلیه اهدایی از شخص متوفی معمولاً 2 تا 3 سال طول می کشد.

 

قبل از عمل انتظار چه چیزی را می توانید داشته باشید؟

انتخاب یک مرکز پیوند: هنگامی که ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی شما پیوند کلیه را توصیه می کند، می توانید یک مرکز پیوند را بر اساس شرکت بیمه خود یا دلایل دیگری مانند سابقه مرکز، نرخ ماندگاری، برنامه های مختلف اهدا، هزینه ها، تجهیزات، گروه های حمایتی و غیره انتخاب کنید.

 ارزیابی: هنگامی که یک مرکز پیوند را انتخاب کردید، آنها وضعیت جسمانی و روانی شما را ارزیابی می کنند تا متوجه شوند که آیا شما شرایط آنها را برای پیوند کلیه دارید یا خیر. آنها وضعیت سلامتی شما را با استفاده از معاینات کامل فیزیکی، آزمایش خون، تصاویر رادیوگرافی و سایر آزمایشات لازم ارزیابی می کنند تا مطمعن شوند که شما توانایی تحمل عمل جراحی و داروهای مادام العمر پس از پیوند را دارید. علاوه بر این، آنها وضعیت روانی شما را ارزیابی می کنند تا ببینند آیا شما مایل به مصرف داروهای تجویز شده و پیروی از دستورات تیم پیوند خود هستید یا خیر.

 پیدا کردن یک شخص منطبق: پس از اینکه مشخص شد که واجد شرایط دریافت کلیه هستید، تیم پیوند شما به دنبال یک شخص منطبق با شما خواهد بود. اهداکننده کلیه شما ممکن است زنده، فوت شده، خویشاوند و یا غیر مرتبط با شما باشد. بر اساس چندین عامل، تیم پیوند یک شخص منطبق را برای شما تعیین می کند:

• گروه خونی: ترجیح داده می شود که اهداکننده و گیرنده گروه خونی یکسانی داشته باشند. مطابقت گروه های خونی ناسازگار نیز ممکن است، اما برای کاهش خطر رد، قبل و بعد از پیوند نیاز به درمان های پزشکی اضافی دارند که به عنوان پیوند کلیه ناسازگار با ABO شناخته می شوند.
• آنتی ژن لکوسیت انسانی (HLA) یا آزمایش تطبیق بافتی: اگر گروه های خونی مطابقت داشته باشند، نوبت به تطبیق دادن نوع بافت می رسد. این آزمایش نشانگرهای ژنتیکی را ارزیابی می کند که شانس ماندگاری کلیه پیوندی را برای مدت طولانی تری افزایش می دهد. اگر نتایج آزمایش تطبیق بافتی مطابقت خوبی را نشان دهد، خطر رد کلیه کمتر است.
• آزمایش کراس مچ یا سازگاری خون: در این آزمایش نمونه کوچکی از خون گیرنده و اهداکننده در آزمایشگاه با هم ترکیب می شود. هدف از این آزمایش این است که ببیند آیا آنتی بادی های گیرنده به آنتی ژن های خاصی در خون اهداکننده واکنش نشان می دهند یا خیر. نتیجه منفی کراس مچ به این معنی است که شما با یکدیگر سازگار هستید و احتمالاً بدن شما کلیه را پس نمی‌زند.
• سایر عوامل: برای یافتن مناسب ترین تطبیق، تیم پیوند شما ممکن است عوامل دیگری مانند سن، اندازه کلیه و قرار گرفتن در معرض عفونت را در نظر بگیرد.

 

 کلیه به خوبی منطبق شده چیست؟ 

کلیه به خوبی منطبق یک کلیه اهدایی است که شباهت های زیادی به بافت ها و فاکتورهای خونی شخص گیرنده دارد. هر چه شباهت ها بیشتر باشد، خطر حمله سیستم ایمنی به اندام جدید کمتر می شود. سیستم ایمنی وظیفه شناسایی افراد خارجی و حمله به آنها را بر عهده دارد تا بدن شما را ایمن و سالم نگه دارد. با مبارزه با هر چیزی که می تواند به شما آسیب برساند مانند ویروس ها و باکتری ها از بدن شما محافظت می کند. وقتی یک کلیه اهدایی به بدن شما پیوند زده می شود، سیستم ایمنی شما متوجه می شود که کلیه جدید با سایر قسمت های بدن شما متفاوت است و شروع به مبارزه با آن می کند چنانچه گویی کلیه جدید یک نوع بیماری است. یافتن اهداکننده ای که نوع خون و بافت بدنش تطابق بالایی با شخص گیرنده داشته باشد، خطر رد کلیه را کاهش می دهد.

در طول عمل پیوند کلیه چه اتفاقی می افتد؟

جراحی های پیوند کلیه با بیهوشی عمومی انجام می شود و در طول عمل هشیار نخواهید بود. وضعیت کلی بیمار از جمله فشار خون، اکسیژن خون و ضربان قلب شما در طول کل پروسه کنترل می شود. جراح یک برش در قسمت پایین شکم شما ایجاد می کند و کلیه جدید را در بدن قرار می دهد. کلیه قبلی بیمار اغلب در داخل بدن باقی می ماند مگر اینکه باعث ایجاد عوارضی مانند عفونت، فشار خون بالا، سنگ کلیه و غیره شود. سپس رگ های خونی و حالب به کلیه جدید متصل می شوند.

 

بعد از عمل

در بیمارستان: پس از انجام پیوند کلیه، باید حدود 8 تا 10 روز در بیمارستان بمانید تا وضعیت شما در بخش ریکاوری پیوند بیمارستان تحت نظر باشد. کلیه پیوندی مانند سایر کلیه های سالم ادرار تولید می کند و اغلب بلافاصله شروع به کار می کند. با این حال، کلیه جدید ممکن است بتواند پس از گذشت چند روز به درستی کار کند و شما تا آن زمان نیاز به دیالیز موقت پیدا کنید. در حالی که دوره نقاهت را می گذرانید، احساس درد در اطراف محل برش طبیعی است. تا زمان بهبودی زخم که حدود 6 هفته طول می کشد، نباید اجسام سنگین با وزن بیش از 10 پوند را بلند کنید. الگوهای غذایی شما باید با مایعات شروع شود و به آرامی به سمت غذای جامدتر بروید. هنگامی که علائم حیاتی شما ثابت شود و کلیه شما به خوبی کار کند می توانید به خانه بروید.

پس از ترخیص از بیمارستان، باید چند هفته به دقت تحت نظر باشید تا اطمینان حاصل شود که بدنتان کلیه را پس نمی زند. شما باید چندین مرتبه در هفته آزمایش خون بدهید و داروی مصرفی خود را در هفته های اول پیوند تنظیم کنید. بعد از حدود 2 ماه می توانید به فعالیت های معمولی خود بازگردید. داروهای ضد رد پیوند باید تا آخر عمر همانطور که تجویز شده اند دنبال شوند. آنها مانع از حمله سیستم ایمنی به کلیه جدید شما می شوند. سایر داروها از عوارضی مانند عفونت جلوگیری می کنند.

در خانه: وقتی به خانه می روید، باید محل جراحی را تمیز نگه دارید تا از عفونت جلوگیری کنید. بخیه ها یا منگنه های جراحی معمولاً پس از حدود 10 روز از عمل در طول ویزیت های بعدی برداشته می شوند. پس از پیوند، تا زمانی که پزشک اجازه نداده رانندگی نکنید. از ورزش های برخوردی و فعالیت هایی که فشار زیادی بر کلیه شما وارد می کند خودداری کنید. شما باید هر روز فشار خون و وزن خود را چک کنید، زیرا هر افزایش ناگهانی می تواند نشانه رد کلیه باشد.

از مکان های شلوغ و افرادی که بیماری های مسری دارند خودداری کنید. از آنجایی که سیستم ایمنی بدن شما سرکوب می شود تا ارگان جدید را پس نزند، باید در مورد مکان های پرخطر و افراد بیمار محتاط تر باشید.

سالم نگه داشتن خود: سالم ماندن به شما کمک می کند تا برای پیوند آماده شوید و پس از عمل به سرعت بهبود پیدا کنید. برای این منظور سعی کنید سیگار را ترک کنید، داروهای تجویز شده خود را مصرف کنید و دستورالعمل های رژیم غذایی و ورزش خود را دنبال کنید. در تمام ویزیت های پزشکی خود با تیم مراقبت های بهداشتی شرکت کنید و هر گونه تغییر مهم در وضعیت سلامتی خود را به آنها اطلاع دهید.

رژیم غذایی و تغذیه: پس از پیوند، داشتن رژیم غذایی سالم و متعادل نگه داشتن وزن ضروری است. اگرچه در مقایسه با زمانی که دیالیز می‌شدید محدودیت‌های غذایی کمتری دارید، اما همچنان باید تغییراتی در رژیم غذایی ایجاد کنید. برخی از داروهای شما می تواند اشتهای شما را افزایش داده و باعث بالارفتن وزن شود. داشتن یک متخصص تغذیه در کنارتان می تواند از افزایش وزن جلوگیری کرده و انتخاب های غذایی سالمی را در اختیار شما بگذارد.

زندگی جنسی: بسیاری از افرادی که قبلا رابطه جنسی رضایت بخشی نداشته اند، ممکن است در حین بهبود وضعیت کلیه، با بهتر شدن کیفیت زندگی جنسی خود روبرو شوند. پس از قطع دیالیز و پیوند کلیه موفق، باروری افزایش می یابد. بسیاری از مردان و زنان پس از پیوند کلیه صاحب فرزند شده اند. با این حال، بارداری باید برنامه ریزی شود و ممکن است داروهای خاصی که می تواند بر رشد کودک تأثیر گذار باشد شش هفته قبل از اقدام به بارداری متوقف شوند.

اکثر مراکز پیوند کلیه از زنان می خواهند که حداقل یک سال پس از پیوند از بارداری خودداری کنند. بنابراین، مشاوره پیشگیری از بارداری باید مد نظر قرار داده شود. عاقلانه است که قبل از اقدام به بارداری با تیم پیوند خود صحبت کنید. با توجه به استفاده از داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی، حتما از خود در برابر بیماری های مقاربتی (STDs) محافظت کنید.

ورزش: پس از انجام پیوند کلیه، برای بهبود سلامت جسمی و روانی خود باید ورزش منظم را در فعالیت های روزمره خود بگنجانید. علاوه بر این، ورزش می تواند استرس را کاهش دهد، وزن سالم را حفظ کند و از عوارضی مانند فشار خون و کلسترول بالا جلوگیری کند. می توانید ورزش های معمولی مانند پیاده روی یا دویدن داشته باشید. با این حال، باید با پزشک خود در مورد ورزش های برخوردی یا ورزش های سنگین مشورت کنید. برخی از پزشکان توصیه می کنند که حداقل یک سال پس از پیوند از انجام این ورزش ها جلوگیری شود.

 

عوارض عمل

درست مانند سایر جراحی‌ها، پیوند کلیه می‌تواند خطراتی داشته باشد. این خطرات اغلب مربوط به رد کلیه یا عواقب مصرف داروهای سرکوب کننده ایمنی است. با مصرف داروهای ضد رد، سیستم ایمنی بدن شما ضعیف تر از سیستم ایمنی افراد عادی می شود. بنابراین خطر ابتلا به عفونت افزایش می یابد. شایع ترین عوارض جراحی پیوند کلیه عبارتند از:

• عفونت
• لخته شدن خون (آمبولی) و خونریزی
• نارسایی کلیه یا رد کلیه
• نشت از حالب
• انسداد حالب
• عفونت یا سرطانی که از طریق کلیه اهدایی منتقل می شود
• سکته

جراحی پیوند کلیه اغلب انتخاب بهتری نسبت به انجام دیالیز مدام العمر است. با این حال، تصمیم گیری در مورد اینکه آیا پیوند کلیه بهترین گزینه برای شما است یا خیر بستگی به وضعیت سلامت شخصی شما داشته و نیازمند ملاحظات دقیق است. وضعیت فیزیکی شما ممکن است به اندازه کافی قوی نباشد که بتواند جراحی و داروهای ضد رد را تحمل کند. علاوه بر این، برای ادامه استفاده از داروهای تجویز شده و مراقبت از کلیه جدید، باید از نظر روانی آمادگی لازم را داشته باشید. بر اساس شرایط جسمی و روحیتان ، پزشک می تواند بهترین انتخاب را به شما پیشنهاد دهد.

 

 

داروی ضد رد پیوند کلیه چیست؟

سیستم ایمنی بدن برای محافظت از بدن در برابر میکروب ها و ویروس های ناخواسته با هر چیز خارجی مبارزه می کند. هنگامی که پیوند کلیه انجام می دهید، بدن شما کلیه جدید را به عنوان یک عضو خارجی در نظر می گیرد و به آن حمله می کند. برای جلوگیری از حمله به کلیه و رد آن، باید از داروهای ضد رد یا سرکوب کننده سیستم ایمنی استفاده کنید. مصرف داروهای ضد رد باید تا زمانی که کلیه کار می کند ادامه یابد.

 

عوارض جانبی داروهای ضد رد

مانند هر شکل دیگری از داروها، داروهای ضد رد می توانند عوارض جانبی داشته باشند. مهم است که در مورد آنها با ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی خود صحبت کنید و بدانید که باید انتظار چه چیزی را داشته باشید. خبر خوب این است که عوارض جانبی برای اکثر افراد قابل کنترل است. عوارض جانبی را می توان با تغییر نوع داروی تجویز شده یا دوز آن کاهش داد. عوارض جانبی احتمالی داروهای سرکوب کننده ایمنی عبارتند از:

• آسیب استخوان
• دیابت
• فشار خون بالا
• کلسترول بالا
• رشد بیش از حد مو یا ریزش مو
• عفونت
• افزایش وزن
• آکنه
• افزایش خطر ابتلا به سرطان
• ورم

 

علائم رد پیوند کلیه

ممکن است قبل از اینکه شما هر گونه تغییری را احساس کنید، رد پیوند کلیه رخ دهد. یک آزمایش خون معمولی می تواند علائم رد پیوند کلیه را در مراحل اولیه نشان دهد. با این حال، ممکن است علائم دیگری وجود داشته باشد که نشان دهد کلیه شما ممکن است در خطر رد شدگی باشد، از جمله:

• فشار خون بالا
• افزایش کراتینین سرم.
• ورم
• تبی که بیش از 100 درجه فارنهایت باشد
• علائم شبه آنفولانزا
• افزایش وزن ناگهانی بیش از 2 پوند در عرض 24 ساعت
• کاهش خروجی ادرار
• درد یا حساسیت جدید در ناحیه کلیه

 

چگونه می توان رد پیوند کلیه را شناسایی کرد؟

اگر علائم رد کلیه وجود داشته باشد، تیم پیوند ممکن است آزمایش‌های زیر را تجویز کند:

• آزمایش خون مکرر
• سونوگرافی کلیه
• بیوپسی کلیه

تیم پیوند می تواند با هدف تشخیص رد کلیه در مراحل اولیه و با انجام بیوپسی کلیه 3 تا 6 ماه پس از پیوند و یک سال پس از عمل متوجه احتمال رد کلیه شود.

 

رد پیوند کلیه چگونه درمان می شود؟

اگر رد کلیه تشخیص داده شده باشد، پزشک می بایست برای جلوگیری از عوارض بعدی فوراً دارو تجویز کند. درمان رایج این مسئله، دادن دوزهای بالاتر داروهای ضد رد برای جلوگیری از حملات سیستم ایمنی است. بسته به شدت رد، ممکن است لازم باشد به مدت 3 تا 5 روز در بیمارستان بستری شوید یا صرفا به صورت سرپایی درمان شوید.

 

میزان موفقیت پیوند کلیه

پیوند کلیه از اهداکنندگان زنده و متوفی اغلب بسیار موفق است. بر اساس گزارش "ثبت علمی دریافت کنندگان پیوند  (SRTR)" در آگوست 2020، میزان موفقیت پیوند کلیه برای پیوند کلیه از طریق اهداکنندگان زنده 98.11 درصد و برای پیوند از طریق اهداکنندگان متوفی 94.88 درصد است. در ایالات متحده، میزان بقا پس از 3 سال از 83٪ تا 94٪ است. اگر رد پیوند کلیه اتفاق بیفتد، هر چه بیمار زودتر آن را تشخیص دهد، شانس درمان آن بیشتر خواهد بود.

 

هزینه های پیوند کلیه

هزینه پیوند کلیه برای هر بیمار می تواند متفاوت باشد. این امر به این دلیل است که هر فرد دارای پارامترهای خاصی است که می تواند بر هزینه نهایی تأثیر گذار باشد. از جمله این عوامل کشور مقصد، نوع اهدا کننده، بستری شدن در بیمارستان، آزمایشات پزشکی گیرنده و اهدا کننده و غیره است.

به طور کلی، هزینه پیوند کلیه در ایالات متحده آمریکا حدود 270000 دلار است که این مبلغ بالاترین قیمت در بین سایر کشورها است. خوشبختانه برای کسانی که توانایی پرداخت مقدار زیاد پول را ندارند کشورهای دیگر با قیمت های مقرون به صرفه تر در دسترس هستند.

در ترکیه، پیوند کلیه می تواند حدود 40000 دلار هزینه داشته باشد و هزینه تخمینی این عمل در هند از 18000 دلار تا 20000 دلار خواهد بود. هزینه پیوند کلیه در ایران از 13000 دلار تا 15000 دلار است که بسیار مقرون به صرفه است. ایران مقصدی عالی برای کسانی است که اهداکننده زنده دارند و می‌خواهند سریعاً بدون نیاز به انتظار طولانی تحت عمل جراحی پیوند کلیه قرار گیرند.

 

 

پیوند کلیه چقدر طول می کشد؟

عوامل زیادی با مدت زمان ماندگاری کلیه پیوندی مرتبط هستند. این عوامل می تواند شامل موارد زیر باشد:

• گروه خونی کلیه و اینکه چقدر بافت کلیه اهدایی با بافت گیرنده مطابقت دارد
• سن گیرنده و اهدا کننده
• نوع اهداکننده کلیه و اینکه آیا اهداکننده زنده یا فوت شده است
• سلامت کلی شخص گیرنده

صرف نظر از عواملی که بر مدت زمان دوام یک کلیه اهدایی تأثیر می گذارد، به طور متوسط ​کلیه یک اهدا کننده زنده بین 20 تا 25 سال دوام می آورد، در حالی که کلیه اهداکننده متوفی بین 15 تا 20 سال دوام خواهد داشت.

 

کنار آمدن با عمل پیوند کلیه

طبیعی است که در هنگامی که منتظر پیوند کلیه هستید و یا حتی پس از انجام عمل جراحی، در مورد درمان مورد نیاز خود یا رد پیوند کلیه جدید خود احساس استرس و ناراحتی کنید. برخی از بیماران ممکن است در مورد دریافت کلیه از یک اهدا کننده زنده احساس گناه کنند و خود را مسئول آینده او بدانند.

حمایت خانواده و دوستانتان می تواند به شما کمک کند تا دوران سختی را گذرانده و با استرس خود کنار بیایید. علاوه بر این، تیم پیوند شما می‌تواند در زمینه استراتژی ها و منابع مفید دیگرهمچون پیوستن به یک گروه حمایتی، به اشتراک گذاشتن تجربیات خود با دیگران، تعامل با افرادی که شرایط مشابه شما را دارند، یافتن خدمات توانبخشی، تعیین اهداف و انتظارات واقع‌بینانه، و همچنین آموختن حداکثری در مورد وضعیتتان به شما کمک کند.

 

جمع بندی

جراحی پیوند کلیه اولین عمل پیوند عضو بود که به دلیل ضرورت انجام و موجود بودن امکانات انجام شد. ثابت شده است که پیوند کلیه از نظر هزینه و امید به زندگی بیمار از دیالیز بهتر است. با این وجود، باید با پزشک در مورد روش مناسب درمانی خود مشورت کنید.